Manaki Kardeşler ve filmleri

Yanaki (1878-1954) ve Milton (1882-1964) kendilerine atfedilen “Balkanların ilk sinemacıları” gibi kapsayıcı sayılabilecek bir sıfatın yanı sıra, Yunan, Makedon, Bulgar, Romen, Arnavutluk sinemalarının öncüleri  gibi etiketlerle sinema tarihinin gündeminde olsalar da filmlerinin içeriğine ve analizine dair çalışmalar nadirdir.

Manaki filmlerini bu sayfadan izleyebilirsiniz.

Filmini izleyeceğiniz Despina nine filmi üzerine Ahmet Gürata’nın notlarını paylaşıyoruz.

Yanaki ve Milton Manaki’nin, Yün Eğiren Kadınlar ile birlikte, bugün Yunanistan toprakları içinde yer alan Avdella köyündeki evlerinin önünde çektikleri film. Yakın dönemdeki çalışmalar, bu filmlerin iddia edildiği gibi 1905’te değil 1907-8 yıllarında çekildiğini ortaya koyuyor. 1908’deki Jön Türk devrimini görüntüleyen Manaki kardeşlerin Bioscope N300 kameralarını bu tarihten kısa bir süre önce edinmiş olmaları muhtemeldir. Buna karşın, Despina Nine ve Yün Eğiren Kadınlar, Türkiye’deki ilk film tartışmalarında nedense anılmamaktadır. Fuat Uzkınay’ın varlığı tartışmalı Ayestefanos’taki Rus Abidesi’nin Yıkılışı’na (1914) karşı Manaki kardeşleri Osmanlı’da sinemanın öncüsü olarak kabul eden tarihçiler, bu filmler yerine Sultan Mehmet Reşat’ın Manastır Ziyareti’ni (1911) ilk film olarak kabul etme eğilimindedirler. Anlaşılan gündelik yaşama dair yün eğirmek gibi sıradan bir imge, “ulusal” bir sinemanın başlangıcı için simgesel açıdan yeterince güçlü sayılmamaktadır. Manaki kardeşlerin 100 yaşını geçmiş babaanneleri Despina’yı yerde çıkrık çevirirken görüntüleyen film, Angelopoulos’un Ulis’in Bakışı’nda (1995) Balkanlar’ın ortak sinema mirasının bir parçası olarak yer alır. (Ahmet Gürata)

İçinde 1908 Jöntürk devrimi görüntülerinin de olduğu bir çok Manaki filmi üzerine

Saadet Özen tarafından yapılan  çalışmalara yine sinematek.tv den erişebilirsiniz.

Saadet Özen .Bir tarih malzemesi olarak film: Manaki kardeşlerin “Hürriyet” çekimleri. Toplumsal Tarih (255) 2015, s.62

Saadet Özen .: Manakilerin objektifinden “Hürriyet” çekimleri. Toplumsal Tarih (220) 2012, s.50

Yukarıdaki Makaleler aşağıdaki linke tıklanarak okunabilir.

http://sinematek.tv/toplumsal-tarihten-sinema-seckisi/

Manaki Kardeşler hakkında Sinematek.tv Makale-Tez bölümünde ayrıntılı bilgi alabilirsiniz.

http://sinematek.tv/manaki-kardesler/