Mephisto (1981)

Macar yönetmen Istvan Zsabo, Klaus Mann’ın kitabı Mephisto’yu aynı isimle sinemaya uyarlar ve film 1981 yılında Macaristan’a “En iyi yabancı film” Oscar ödülünü getirir. Yönetmen filmde daha çok romanın ikinci bölümüne odaklanır.

Romanın baş karakteri Gustaf Gründgens’i, filmde Hendrik Höfgen olarak izleriz. Höfgen Weimar Cumhuriyeti günlerinde sol sosyalist idealist bir tiyatro oyuncusudur.

Oyuncu Klaus Maria Brandauer, filmde Höfgen rolüyle müthiş bir oyun çıkarır.

Höfgen, Mephisto oyununu oynadığı bir gösteride Prusya Başbakanı Göring’in dikkatini çeker. Filmde Göring ile yakınlığını, onun Nazi iktidarına hizmetlerini ve iktidarın ona sunduğu nimetleri izleriz.

Yavaş yavaş en yakınındakiler Nazi toplama kamplarına gönderilir. Onun durumunda olanların bugün bile sürekli tekrar ettiği mazeretleri sıralar:

“Her şey kötüye giderken birileri daha iyi bir dünya için değerlerimizi korumak zorunda. Tiyatro ve sanat gibi gerçek değerler her şeyin üstünde yükselebilirler.”

“Ama ben şimdiki pozisyonumla insanlara yardımcı oluyorum.”

“Eğer görevimden ayrılırsam yerimi daha iyi birisi almayacak.”

“Aralarında iyi insanlar var.”

Siyahi dans hocası ve sevgilisi Juliette ise gerçekleri sürekli onun yüzüne vurmaktadır: “Bu insanları meşrulaştıran bir vitrindesin. Shakespeare oyunlarında oynayabiliyor olman onlar için ‘düşündüğünüz kadar kötü değiliz’i kanıtlayan bir süs sadece.”

Sevgilisi Juliette sırf deri rengi siyah olduğu için sınır dışı edildiğinde Höfgen sessiz kalır; tiyatro oyuncusu en yakın arkadaşı Gestapo tarafından evinden alındığında o Devlet Tiyatrosu’nun başındadır ve başbakana çok yakındır. Başbakan Göring’e çıkar ve yardım ister. Göring ise “Sen işine bak! Karışma! Kendi işinle ilgilenmen senin için daha iyi olur. Böylece bir böcek gibi ezilmezsin. Şimdi defol aktör!” diyerek onu kovduğunda yine sessiz kalır.

Sokaklarda eski yoldaşları, solcular, Yahudiler tek tek avlandığında yolunu değiştirir ve hep sessiz kalır.

Diğer taraftan Göring’in doğum günü partisi için Devlet Tiyatrosu binasında devasa bir parti verir. Nazi iktidarının ve yaptıklarının bir parçasıdır artık.

Filmin son sahnesinde Göring ile yeni dev amfi tiyatroda ışıkların altında “Benden ne istiyorlar. Ben sadece bir aktörüm” demesi düştüğü acınası durumu gözler önüne serer.

Faust, Mephisto ve ruhunu şeytana satanları anlatan bir film başlıklı yazıdan alınmıştır. Yazının tümünü okumak için

 http://sinematektv.blogspot.com.tr/2017/09/faust-mephisto-ve-ruhunu-seytana.html